Katarzyna Wielka - przegląd literatury o carycy

Zimą chętniej przebywamy w domu, więc kolejna porcja dobrej literatury do czytania. Osobiście uwielbiam historię Rosji XVIII wieku, rządy Katarzyny Wielkiej, stąd też pomysł, aby zerknąć co można poczytać o carycy.

Moja fascynacja carycą tak na poważnie rozpoczęła się od serialu historycznego "Ekatierina II" kręconego w Rosji w 2015 roku, a potem pojawiły się powieści historyczne itp. Caryca była barwną postacią, niebywale silną i inteligentną.

Polecam waszej uwadze (opisy oficjalne):

1) KATARZYNA WIELKA. GRA O WŁADZĘ / Ewa Stachniak

Portret jednej z najbardziej bezwzględnych kobiet w historii Młodziutka, na pozór niewinna księżniczka Katarzyna przybywa na życzenie carycy Elżbiety do Pałacu Zimowego. Zostaje przedstawiona jako kandydatka na żonę Piotra - następcy rosyjskiego tronu. Wybór ten zdecydowanie nie wszystkim przypada do gustu. Aby przetrwać, musi przyswoić sobie reguły pałacowej gry i pamiętać o jednym: wszyscy oszukują. Katarzyna Wielka to napisana z ogromnym rozmachem powieść, która pozwala zajrzeć  niczym przez dziurkę od klucza, do komnat i alków Pałacu Zimowego, aby odkryć historię przemiany i dochodzenia do władzy jednej z najśmielszych i najbardziej bezwzględnych kobiet w historii.

2)  CESARZOWA NOCY. HISTORIA KATARZYNY WIELKIEJ / Ewa Stachniak

Kiedy młodziutka księżniczka Katarzyna przybyła na cesarski dwór, by poślubić przyszłego cara Piotra III, jej życie przestało należeć tylko do niej. Jej nieszczęśliwe małżeństwo było niewyczerpanym tematem dworskich plotek, a gdy szła pałacowymi korytarzami setki par oczu usiłowały przeniknąć jej suknię i odgadnąć, czy wreszcie udało jej się zajść w ciążę, by dać Rosji upragnionego następcę tronu. Jako caryca szybko nauczyła się ukrywać wszystkie radości i smutki  bo każda słabość mogła zostać wykorzystana przez przeciwników w politycznej grze. Mimo to Katarzyna pozostała kobietą z krwi i kości, pełną zwyczajnych trosk, marzeń i namiętności. Jak udawało jej się dokonać trudnych wyborów pomiędzy głosem serca a racją stanu? Czy władza i korona były dla niej ważniejsze niż rodzina i miłość? Ewa Stachniak, autorka bestsellerowej powieści "Katarzyna Wielka. Gra o władzę", opisuje rozterki carycy w mistrzowskiej, porywającej prozie. "Cesarzowa nocy" to niezapomniana opowieść, ukazująca nieznane, prywatne oblicze jednej z najpotężniejszych władczyń w dziejach. Intymna spowiedź cesarzowej, która miała wszystko, czego zapragnęła... a może wszystko, prócz najważniejszego? 

3) KATARZYNA WIELKA. NIENASYCONA ŻĄDZA ŻYCIA I WŁADZY / Henri Troyat

Przebiegła w polityce, zwycięska na polu bitwy, bezwzględna w działaniu. Sprawczyni rozbiorów Polski, ostoja absolutyzmu, tępicielka wszelkiej myśli wolnościowej, której imię brzmi złowrogo w uszach Polaków. Przyjaciółka filozofów, mecenas sztuki. Kobieta rozwiązła, nienasycona kochanka. Te wszystkie postaci to jedna i ta sama osoba: cesarzowa Rosji Katarzyna II. Zofia von Anhalt-Zerbst już w młodości marzy o koronie  I oto dziwnym zrządzeniem losu zostaje żoną przyszłego dziedzica największego mocarstwa ówczesnej Europy - Rosji. Młody Piotr jest szpetny i nierozgarnięty, ale dla Zofii to bez znaczenia. By zdobyć tron, zrobi wszystko. Nie cofnie się nawet przed morderstwem: jej mąż, wtedy już car Piotr III, musi zginąć jako ostatnia przeszkoda na drodze do władzy. I tak nieznana niemiecka księżniczka w roku 1762 wkracza przemocą na arenę dziejową - pod imieniem Katarzyny, nazwanej potem Wielką.

4) KATARZYNA WIELKA. PORTET KOBIETY / Robert Massie

Opowieść o kobiecie, która zatrzęsła światem Bezwzględna despotka czy oświecona reformatorka? Propagatorka najgorszych perwersji czy nieśmiała dziewczyna z Pomorza? Katarzyna Wielka miała wiele twarzy. Polacy znienawidzili ją za odebranie niepodległości. Wolter pokochał za zamiłowanie do filozofii. Sprzeciwiała się zacofaniu Rosji, ale przez 40 lat trzymała kraj żelazną ręką. Współczuła uciskanym chłopom, ale bez mrugnięcia okiem topiła wiejskie powstania we krwi. Była kobietą  ale w konserwatywnej Rosji zdobyła pełnię władzy, o której wcześniejsi carowie mogli tylko marzyć. W najnowszej książce Roberta K. Massiego - zdobywcy Nagrody Pulitzera i jednego z najwybitniejszych znawców dawnej Rosji - Katarzyna Wielka powraca do życia. Oto historia pełna intryg, tajemnic dworskiego życia i dylematów władzy. Od nieszczęśliwego dzieciństwa w Szczecinie, poprzez patologiczny związek ze zdziecinniałym carem aż po wstrząsane skandalami panowanie. Pierwsza naprawdę pełna biografia jednej z najważniejszych postaci w historii Polski i Europy.

5) KATARZYNA WIELKA. PRAWDA I MIT / Andrzej Andrusiewicz

Barwny portret najsłynniejszej rosyjskiej carycy Jaka naprawdę była ta Niemka na rosyjskim tronie, władająca imperium przez ponad 30 lat (1762-96), ceniona przez zachodnich filozofów za mądrość i sprzyjanie oświeceniu, a zarazem jedna ze sprawców rozbiorów Polski? Znawca tematu, autor znakomitych książek o Piotrze Wielkim, Marynie Mniszech i Dymitrze Samozwańcu, kreśli fascynujący portret imperatorowej, oddzielając prawdę od mitów, opisuje czasy, bogate politycznie i intelektualnie  zarówno w Europie jak i samej Rosji.

6) KATARZYNA WIELKA I POTIOMKIN. CESARSKI ROMANS / Simon Sebag Montefiore

Druga w wielkim stylu biografia pióra autora "Stalina. Dworu czerwonego cara". Owiane legendą życie carycy Rosji, Katarzyny Wielkiej, i jej ekscentrycznego przyjaciela, kochanka, męża stanu, Grigorija Potiomkina, Simon Sebag Montefiore przedstawia na szerokim tle XVIII-wiecznej Rosji, tworząc wspaniałą panoramę epoki. Książka była wydana przez Magnum w 2006 roku pod tytułem "Potiomkin".

7) KOCHANEK CARYCY / Piotr Owczarz

Czy wiesz, że… Ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski utrzymywał intymne związki jednocześnie z wieloma kobietami? Kochał hazard z powodu którego został we Francji aresztowany? Utorował mu drogę do kariery politycznej znany w Europie homoseksualista? Zyskał koronę dzięki woli swej kochanki carycy Rosji, Katarzyny? Dzień jego koronacji był dniem jej imienin? Dzięki ostatniemu spotkaniu był  ych kochanków mógł obradować Sejm Wielki i powstała Konstytucja 3 Maja? Jeżeli nie, przeczytaj powieść "Kochanek carycy”. Jej autor Piotr Owcarz w sposób niekonwencjonalny podszedł do wizerunku wielokrotnie już przedstawianego w literaturze monarchy. Przedstawił jego losy wyłącznie pod kątem miłości do Katarzyny.

8) BAJKI CARYCY KATARZYNY II DLA WNUKÓW / Nelly Staffa

Moda na baśnie przybyła z Rosji z zachodu Europy, usuwając w cień rodzime, choć niewielkie osiągnięcia w tym zakresie. Może wydawać sie to dziwne, biorąc pod uwagę potencjał rosyjskiego folkloru bajkowego, a zwłaszcza pozycje baśni w dorobku literackim następnego pokolenia pisarzy z Puszkinem na czele, którzy podążali za modą romantyczną. Początki baśni literackiej w tym kraju łączą się z historią książki rękopiśmiennej w jej jarmarcznym obiegu  Bajki Katarzyna II zostały wydane w 1781 i 1783 roku jako dwie odrębne, niewielkie książeczki. Prawdopodobnie już nigdy więcej nie zostały wznowione, przynajmniej nie figurują w katalogach. Nic więc dziwnego, że popadły w zapomnienie, a polski czytelnik nie miał okazji, aby się z nimi zetknąć. Nie wiadomo tez ile egzemplarzy się zachowało. Bajki te, stanowiące bez wątpienia zabytek piśmiennictwa rosyjskiego, wydają się na tyle interesujące, że zaciekawią także polskiego czytelnika.

9) MIŁOSNE IGRASZKI ROSYJSKICH CARYC / Elwira Watała

Opowieść o erotycznych namiętnościach rosyjskich caryc: Eudoksji Łopuchiny, Katarzyny I, Anny Iwanowny, Elżbiety Piotrowny i Katarzyny II, o ich faworytach, partnerach miłosnych igraszek, sowicie wynagradzanych i obsypywanych zaszczytami za swe erotyczne usługi, niekiedy mających dominujący wpływ na bieg spraw państwowych... W tok narracji o swawolnym życiu władczyń rosyjskiego imperium i ich dworu, od czasu do czasu wdzierają się elementy dygresyjne. Prowadzą na zachodnioeuropejskie  królewskie i książęce dwory, gdzie z równą siłą jak w Rosji dochodziły do głosu erotyczne emocje i dewiacje, bulwersujące obyczaje, wyrafinowane okrucieństwa, niekiedy ponure i odrażające zbrodnie. Książka Elwiry Watały, rezultat kilkuletnich kwerend w archiwach i bibliotekach moskiewskich, odniosła wielki sukces w Rosji, gdzie doczekała się trzech kolejnych wydań. 

Przyjemnej lektury

EW